Check the below Class 6 Sanskrit MCQ Chapter 5 शूराः वयं धीराः वयम् with Answers based on the latest exam pattern. Students can also read NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Chapter 5 Questions and Answers at LearnInsta.
शूराः वयं धीराः वयम् Class 6 MCQ Questions Sanskrit Chapter 5
बहु विकल्पी प्रश्नाः
(बहुविकल्पी प्रश्न)
प्रश्न 1.
‘शूराः वयं धीराः वयम्’ इति पद्य काव्यं कः रचनाकार:?
(क) श्रीधरः भास्करः वर्णेकर :
(ख) वर्णेकरः
(ग) भास्करः
उत्तर :
(क) श्रीधरः भास्करः वर्णेकर :
प्रश्न 2.
‘शूरा:’ इति पदस्य विभक्ति वचनं च लिखत-
(क) प्रथमा वि. एकव.
(खं) प्रथमा वि. बहुव
(ग) प्रथमा वि. द्विव.
उत्तर :
(खं) प्रथमा वि. बहुव
प्रश्न 3.
‘वयं’ इति पदस्य केषां प्रयुक्त ?
(क) छात्र:
(ख) भारतीयाः
(ग) स्मः
उत्तर :
(ख) भारतीयाः
प्रश्न 4.
‘सकलेश’ इति पदस्य कस्य पर्याय अस्ति ?
(क) नरेश:
(ख) नरेषु
(ग) भगवन्
उत्तर :
(ग) भगवन्
प्रश्न 5.
‘देहि’ इति पदस्य संस्कृतेन किं अर्थं भवति ?
(क) पच्छ
(ख) दीप:
(ग) केन
उत्तर :
(क) पच्छ
प्रश्न 6.
‘अस्मान्’, इति पदस्य विपर्यय पदं चित्वा लिखत-
(क) तस्मिन्
(ख) पुष्मान्
(ग) अस्माकम्
उत्तर :
(ख) पुष्मान्
प्रश्न 7.
‘कार्येषु’ इति पदे विभक्ति वचनं च चित्वा लिखत-
(क) सप्तमी वि. बहुव.
(ख) षष्ठी वि. एकव.
(ग) पञ्चमी वि. बहुव.
उत्तर :
(क) सप्तमी वि. बहुव.
पद्यांश पठित्वा प्रश्नान उत्तरत-
प्रश्न 1.
शूरा वयं धीरा वयं वीरा वयं सुतराम् । गुणशालिनो बलशालिनो जयगामिनो नितराम् ॥ दृढमानसा गतलालसाः प्रियसाहसाः सततम्। जनसेवका अतिभावुकाः शुभचिन्तका नियतम्॥
(क) एकपदेन उत्तरत-
(एक पद में उत्तर दीजिए ।)
(i) केः अतिभावुकाः स्मः ?
(ii) वयं कः चिन्तका स्म: ?
उत्तर :
(i) वयं
(ii) शुभ
(ख) पूर्णवाक्येन उत्तरत- (पूर्ण वाक्य में उत्तर दीजिए । )
(i) वयं के सेवका स्म: ?
(ii) के धीरा ?
उत्तर :
(i) वयं जनसेवकाः स्मः ।
(ii) वयं धीरा ।
(ग) निर्देशानुसार उत्तरत-
(i) ‘सेवका’ इति पदस्य पर्यायपदं किं अस्ति?
(ii) ‘गुण:’ इति पदस्य विपर्यय पदं किं अस्ति?
उत्तर :
(i) अनुचर :
(ii) निर्गुण:
प्रश्न 2.
धानकामना सुखवासना न च वञ्चना हृदये। ऊर्जस्वला वर्चस्वाला अतिनिश्चता विजये ॥ गतभीतो धृतनीतयो दृढशक्तयो निखिला । यामो वयं समराङ्गणं विजयार्थिनो बालाः ॥ जगदीश हे ! परमेश हे! सकलेश हे ! भगवन् । जयमङ्गलं परमोज्ज्वलं नो देहि परमात्मनः ॥
(क) एक पदेन उत्तरत-
(एक शब्द में उत्तर दीजिए)
(i) कः परमोज्ज्वल अस्ति ?
(ii) कः न कामना अस्ति?
उत्तर :
(i) परमेश :
(ii) ‘धन
(ख) पूर्णवाक्येन उत्तरत-
(i) अस्माकं हृदये का न अस्ति?
(ii) वयं विजयार्थिनः कुत्र यामः ?
उत्तर :
(i) अस्माकं हृदये वञ्चना नास्ति ?
(ii) वयं विजयार्थिनः समराङ्गणं यामः।
(ग) निर्देशानुसारं उत्तरत-
(i) ‘याम:’ इति पर्याय पदं लिखत ?
(ii) ‘दृढं’ इति पदस्य विपर्यय पदं लिखत-
उत्तर :
(i) गच्छाम:
(ii) अदृढं
श्लोकानंश उचित मेलनं कृत्वा लिखत-
| (क) | (ख) |
| (क) शूरावयं धीरा वयं | (1) प्रियसाहसाः सततम् । |
| (ख) गुणशालिनो बलशालिनो | (2) न च वञ्चना हृदये । |
| (ग) दृढमानसा गत लालसाः | (3) वीरा वयं सुतराम् । |
| (घ) धनकामना सुखवासना | (4) विजयार्थिनो बालाः । |
| (ङ) यामो वयं समराङ्गणं | (5) जयगामिनो नितराम् । |
उत्तर :
| (क) | (ख) |
| (क) शूरावयं धीरा वयं | (3) वीरा वयं सुतराम् । |
| (ख) गुणशालिनो बलशालिनो | (5) जयगामिनो नितराम् । |
| (ग) दृढमानसा गत लालसाः | (1) प्रियसाहसाः सततम् । |
| (घ) धनकामना सुखवासना | (2) न च वञ्चना हृदये । |
| (ङ) यामो वयं समराङ्गणं | (4) विजयार्थिनो बालाः । |
पट्टिकात् उचितैः पदैः चित्वा वाक्यनिर्माणं कुरुत-
(पट्टिका से उचित शब्द लेकर वाक्य निर्माण कीजिए -)
मम, तव, आवयोः, युवयोः अस्माकम्, युष्माकम्
(क) एतत् _______ गृहम्।
(ख) _______ मैत्री दृढा।
(ग) एषः _______ विद्यालय अस्ति ।
(घ) एषा _______ अध्यापिका ।
(ङ) भारतम् _______ देशः।
(च) एतानि _______ पुस्तकानि सन्ति ।
उत्तर :
(क) तव
(ख) आवयोः
(ग) मम
(घ) युवयोः
(ङ) अस्माकम्
(च) युष्माकम्
शब्दरूपाणां रिक्तस्थानं पूरयत-
(शब्द रूपों के रिक्त स्थानों की पूर्ति कीजिए)
उत्तर :
| त्वम् | युवाम् | यूयम् |
| अहम् | आवाम् | वयम् |
| मम | आवयोः | अस्माकम् |
| पुस्तकम् | पुस्तके | पुस्तकानि |
| छात्र: | छात्रौ | छात्रा: |
अधोलिखितानां पदानां पर्याय पदं लिखत-
(1) अध्यापकः
(2) अधुना
(3) दिवाकरः
(4) शिक्षिका
(5) पाठशाला
(6) लेखनी
उत्तर :
(1) शिक्षक :
(2) इदानीम्
(3) दिनकर
(4) अध्यापिका
(5) विद्यालय :
(6) कलमं
MCQ Questions for Class 6 Sanskrit Chapter 5 वृक्षाः with Answers
अधोदत्ताम् तालिकां पूरयत। (निम्नलिखित तालिका को पूरा कीजिए।)
Complete the table given below.
Answer
Answer:
Answer
Answer:
अधोदत्तेषु वाक्येषु कर्तृपदं कर्मपदम् च चित्वा लिखत। (निम्नलिखित वाक्यों में कर्तापद तथा कर्मपद चुनकर लिखिए।)
Pick out the subject and the object in the sentences given below.
Answer
Answer:
(क) खगाः, x
(ख) पर्णानि, x
(ग) छात्र; पुस्तकम्
(घ) वयम्, लेखम्
(ङ) जनाः, विदेशम्
(च) वृक्षाः, वनम्
अधोदत्तान् प्रश्नान् उत्तरत- (निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर लिखिए)
write answer of the following questions.
(क) वृक्षाः पादैः कम् स्पृशन्ति? ……………….
(ख) के वनं वनं रचयन्ति? ………………….
(ग) के शाखादोलायाम् आसीना? ……………….
(घ) वृक्षाः स्वच्छायासंस्तरणं प्रसार्य किं कुर्वन्ति? ……………….
(ङ) वृक्षाः किं पिबन्ति? …………………..
Answer
Answer:
(क) वृक्षाः पादैः पातालं स्पृशन्ति?
(ख) वृक्षाः वनं वनं रचयन्ति?
(ग) विहगाः शाखादोलायाम् आसीना:?
(घ) वृक्षाः स्वच्छायासंस्तरणं प्रसार्य सत्कारं कुर्वन्ति?
(ङ) वृक्षाः पवनं जलम् च पिबन्ति?
रेखांकित पदं संशोध्य लिखत- (रेखांकित पदों को शुद्ध करके लिखिए)
Write down correct form of underlined words.
(क) बालकः फलरस पिबति।
(ख) किं त्वं दूरदर्शनः पश्यसि?
(ग) छात्राः लेख लिखन्ति।
(घ) अहं विदेश गमिष्यामि।
(ङ) बालिका भोजन खादति।
Answer
Answer:
(क) फलरसम्
(ख) दूरदर्शनम्
(ग) लेखम्
(घ) विदेशम्
(ङ) भोजनम्
उचितेन विकल्पेन रिक्तस्थानपूर्ति कुरुत। (उचित विकल्प चुनकर रिक्त स्थान पूर्ति कीजिए।)
Pick out the correct option and fill in the blanks.
1. (i) वृक्षे …………. सन्ति। (फलम्, फलाः, फलानि)
(ii) छात्राः छात्राः ……………… गच्छन्ति। (विद्यालय, विद्यालयम्, विद्यालयः)
(iii) तव …………….. कुत्र अस्ति। (गृहः, गृहम्, गृह)
(iv) ……………….. दूरदर्शनं पश्यामः। (अहम्, आवाम्, वयम्)
(v) बालिका ………….. गमिष्यति। (पाठशाला, पाठशालम्, पाठशालाम्)
Answer
Answer:
(i) फलानि
(ii) विद्यालयम्
(iii) गृहम्
(iv) वयम्
(v) पाठशालाम्।
2. (i) सरोवरे कमलानि …………… (विकसति, विकसतः, विकसन्ति)
(ii) वृक्षे विहगौ ……………. (कूजति, कूजतः, कूजन्ति)
(iii) किं यूयं क्रिकेट ………………. ? (खेलिष्यसि, खेलिष्यथ, खेलिष्यथः)
(iv) बालिका दर्पणे स्वप्रतिबिम्बं ……………. । (पश्यति, पश्यतः, पश्यन्ति)
Answer
Answer:
(i) विकसन्ति
(ii) कूजतः
(iii) खेलिष्यथ
(iv) पश्यति
भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत। (भिन्न प्रकृतिवाला पद चुनिए)
Pick out the word that is different from the rest.
(क) अश्वः, गजः, बिडालः, पादपः
(ख) लता, वृक्षः, कुसुमाणि, शीघ्रम्
(ग) नारिकेलम्, आम्रम्, मिष्टान्नम्, अमृतफलम्
(घ) वनम्, जनम्, बिम्बम्, जलम्
Answer
Answer:
(क) पादपः
(ख) शीघ्रम्
(ग) मिष्टान्नम्
(घ) जनम्